موزه گلستان با توجه به اهمیت تاریخی و فرهنگی منطقه‌ی گلستان و میراث عظیم تاریخی این منطقه به عنوان موزه‌ی استانی در شهر گنبد کاووس ساخته می‌شود و شامل بخش‌های کامل یک موزه با بالاترین استاندارد است که برای نگهداری و حفاظت، مرمت آثار، مطالعه و پژوهش در آثار و نمایش و معرفی آن به مخاطبان نقش محوری و مرکزی در بخش مهمی از سرزمین تاریخی ایران ایفا خواهد کرد. تعریف این پروژه در شهر گنبد کاووس تأثیر بسزایی در رشد گردشگری این شهر و سایر شهرهای منطقه در مقیاس کشوری و جهانی خواهد داشت و از این رو ارتباط موزه با شهر و سایت نقش مهمی در طراحی آن ایفا می‌کند. ساختمان موزه با زیربنای ۷۶۰۰ متر مربع در زمینی به مساحت دو هکتار در مجاورت پارک پنج هکتاری داریوش طراحی شده است. سطح اشغال ساختمان در حدود ۴۵۰۰ متر مربع است و محوطه موزه مساحتی بیش از ۱۵ هزار متر مربع را شامل می‌شود که بخش زیادی از آن دارای پوشش گیاهی از درختان مختلف بخصوص درختان کاج الدار است. مساحت قابل توجه و مجاورت و ارتباط مستقیم سایت با یک پارک شهری، اهمیت زیادی به طراحی منظر این مجموعه داده است. طراحی محوطه ساختمان موزه با کاربری عمومی و فرهنگی، همچنین به این سبب موضوع مهمی در طراحی چنین مجموعه ای محسوب می‌شود که منظر و فضای باز در تقویت و تعریف ارتباط مخاطبان با مجموعه نقش بسزایی خواهد داشت. در حقیقت محوطه موزه بخش جدانشدنی از ساختمان موزه بوده و کلیت ساختمان و محوطه است که به عنوان یک مجموعه واحد ارتباط موزه با شهر و با مخاطب را تعریف می کند. رويکرد حاکم بر طراحی موزه گلستان، تلقی فضای باز به عنوان امتداد ساختمان موزه و سعی در تلفيق حداکثری معماری و منظر در مجموعه است.

بخش مخزن با توجه به حجم بالای آثار تاریخی مکشوف در منطقه و ارزش و عظمت گنجینه‌ی استان و نبود مخازن استاندارد و کافی در سطح استان به درخواست اداره‌ی موزه‌های میراث فرهنگی با مساحت قابل توجه ۱۷۰۰ مترمربع طراحی شده است که شامل مخازن نگهداری اشیاء و بخش های مرمت، قرنطینه، آزمایشگاه و بخش پژوهشی است. بخش اداری با ورودی جداگانه در بخش جنوب شرقی سایت و در ارتباط با پارکینگ کارکنان و بارانداز مخازن طراحی شده است. تنها بخش موزه که بیش از یک طبقه ارتفاع دارد بخش مخازن و اداری است که در سه طبقه طراحی شده است. امکان تجربه باغ از درون ساختمان از طریق فضای بيرونی کافی‌شاپ فراهم شده است که تراس بزرگی است که در مقابل تجمع درختان کاج سربرافراشته موجود در سايت گشوده شده است. تاريخ منطقه گرگان با جغرافيای ويژه آن، دشت ترکمن صحرا و جنگل هیرکانی گلستان ارتباط ناگسستنی دارد و توجه به ويژگی‌های جغرافيايی منطقه که دارای ارزش ملی و جهانی است در شناساندن آن به مخاطبان نقش مهمی می‌تواند ايفا کند. بر این اساس در طراحی فضای سبز موزه گلستان ارجحيت در استفاده از درختان بومی منطقه گلستان بوده و سعی شده است حتی‌الامکان با به کارگيری اين درختان ظرفيت هايی برای شناساندن طبيعت و اکوسيستم منطقه به مخاطبان ايجاد شود. بديهی است که محدوديت‌های اقليمی و اجرايی از جمله ارتفاع سايت از سطح دريا، بالا بودن سطح آب‌های زيرزمينی در سايت و وجود درختان غير بومی در زمين و غيره، انتخاب درختان را با محدوديت‌هايی مواجه می‌کند ولیکن در نهايت با اين رويکرد و با در نظر گرفتن تمامی الزامات طراحی فضای سبز، گونه‌های گياهی مناسب و سازگار انتخاب شده و در طراحی باغ مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

یکی از منابع الهام طراحی معماری موزه، نحوه‌ی شکل گیری و تقسیم‌بندی فضا در خانه‌های روستایی گرگان بوده است. ساختمان موزه دارای چهار بخش اصلی شامل فضاهای عمومی، نمایشی، اداری و مخازن است. بخش عمومی شامل سالن اجتماعات و کافی شاپ به گونه‌ای طراحی شده که در زمان بسته بودن بخش های نمایشی موزه قابل دسترسی و استفاده باشد. فضاهای اصلی و گالری‌ها حول فضای مرکزی حیاط به صورت فرم هایی مشخص شکل گرفته‌اند. فرم ساختمان در لبه‌ی بيرونی آن با فرورفتگی‌هايی امکان نفوذ فضای سبز به جداره ساختمان را فراهم کرده و به اين ترتيب محوطه و بنا در هم تنيده شده‌اند. در عين حال فضای سبز از طريق پاسيوهايی در نقاط مختلف ساختمان به داخل بنا نفوذ کرده است. بخش نمایش شامل پنج گالری است که دوره‌های تاریخی منطقه‌ی گرگان را معرفی می‌کند. این گالری‌ها عبارتند از : «چهار اقلیم و افسانه‌ها»، «سکونت گاه‌های کهن و شهر تاریخی جرجان» «دیوار گرگان و خاموشی جرجان» «استرآباد، راه و مهاجرت» و «رنگین کمان اقوام و گلستان امروز».

ایده اصلی در طراحی سایت ایجاد گشودگی‌هايی در ميان فضای سبز است که توسط مسيرهای تعريف شده با يکديگر ارتباط پيدا می کنند. شکل‌گيری و جانمايی اين کانون‌های فضايی بر اساس پراکنش و تراکم درختان موجود صورت گرفته است. ساختمان موزه در جایی از سایت که کمترین تراکم درختان را دارد جانمایی شده است. گشودگی اصلی در سایت، یک فرم دايره‌ای است که حياط مرکزی موزه را شکل می‌دهد. ساختمان موزه در یک طبقه حول این حیاط شکل گرفته است. این فرم دایره‌ای که یک فضای خالی را در میان پروژه تعریف می‌کند، قلب فضای معماری و منظر است که ورودی موزه در میان آن قرار دارد. در حیاط ورودی یک دیوار آجری به ارتفاع ده متر از آجرهای باقیمانده از دیوار تاریخی جرجان ساخته خواهد شد که به عنوان شیء اصلی موزه در فضای ورودی و قابل دسترسی و بازدید آزادانه برای عموم مردم خواهد بود. گالری مرتبط با بخش تاریخی دیوار جرجان نیز در امتداد این دیوار شکل گرفته است. ایده‌ی ساخت این دیوار نمادین و جمع آوری آجرهای تاریخی بر بهره‌گیری از مشارکت مردمی در پروسه‌ی ساخت تأکید دارد که در افزایش حس تعلق مردم و بازشناسی ارزش‌های تاریخی منطقه تأثیرگذار خواهد بود.

حیاط مرکزی دایره‌ای که به عنوان قلب طراحی موزه عمل می‌کند. دیوار آجری نمادین ۱۰ متری ساخته شده از آجرهای تاریخی دیوار جرجان، برجسته‌سازی میراث فرهنگی. ادغام فضای سبز با ساختمان از طریق پاسیوها و فرورفتگی‌ها، ایجاد تجربه یکپارچه داخلی-خارجی. تراس بزرگ کافی‌شاپ مشرف به درختان بومی کاج، ارتباط بازدیدکنندگان با طبیعت را تقویت می‌کند. بخش تخصصی مخازن و نگهداری شامل فضاهای مرمت، قرنطینه، آزمایشگاه و تحقیق، حفاظت صحیح از گنجینه‌های منطقه را تضمین می‌کند.

موزه گلستان مسئولیت اجتماعی و پایداری فرهنگی را به نمایش می‌گذارد: مشارکت مردم در ساخت دیوار نمادین برای تقویت آگاهی فرهنگی، حفظ و مرمت آثار تاریخی، استفاده از درختان بومی برای آموزش بازدیدکنندگان درباره اکوسیستم منطقه، و ایجاد فضاهای باز قابل دسترس برای تعامل فرهنگی و آموزشی.

موزه بزرگ گلستان با توجه دقیق به مقیاس طراحی شده است تا هماهنگی مناسبی با محیط اطراف ایجاد کند. ساختمان موزه ۷۶۰۰ متر مربع روی زمینی به مساحت ۲ هکتار قرار دارد و مساحت کل موزه، شامل باغ‌ها و فضاهای باز، بیش از ۱۵۰۰۰ متر مربع است. سطح اشغال ساختمان امکان ایجاد فضاهای سبز فراوانی را فراهم می‌کند که به‌طور یکپارچه با معماری ترکیب شده‌اند. موزه در کنار پارک ۵ هکتاری داریوش قرار دارد و سایت فرهنگی را به شهر متصل می‌کند. بخش مخازن و نگهداری به مساحت ۱۷۰۰ متر مربع در ۳ طبقه فضای کافی برای نگهداری و مطالعه ایمن مجموعه غنی آثار تاریخی منطقه فراهم می‌آورد.